Υδροκέφαλος

Τι χρειάζεται να γνωρίζετε;

• Υδροκέφαλος είναι η μη φυσιολογική συσσώρευση εγκεφαλονωτιαίου υγρού στις κοιλίες του εγκεφάλου.
• Ο υδροκέφαλος μπορεί να οφείλεται σε διαταραχή της απορρόφησης του εγκεφαλονωτιαίου υγρού ή πολύ σπανιότερα σε υπερπαραγωγή του.
• Υπάρχουν δύο κύριοι τύποι υδροκέφαλου ανάλογα με την υποκείμενη δυσλειτουργία.
  1. Ο επικοινωνών υδροκέφαλος (communicating hydrocephalus), όπου το εγκεφαλονωτιαίο υγρό μπορεί και κυκλοφορεί χωρίς εμπόδια μέσα στο κοιλιακό σύστημα του εγκεφάλου.
  2. Ο μη – επικοινωνών υδροκέφαλος (non – communicating hydrocephalus), όπου το εγκεφαλονωτιαίο υγρό δεν κυκλοφορεί ελεύθερα μέσα στο κοιλιακό συστημα του εγκεφάλου λόγω παρουσίας σημείων απόφραξης.

Ο υδροκέφαλος μπορεί να προκληθεί από πολλές αιτίες, μερικές απο τις οποίες επιγραμματικά είναι:

• Συγγενής ανωμαλίες
  1. Διαμαρτία Chiari τύπου ΙΙ
  2. Πρωτοπαθή στένωση του υδραγωγού του εγκεφάλου
  3. Dandy-Walker malformation
• Κρανιογκεφαλική κάκωση
• Ενδοκρανιακή αιμορραγία (αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο)
• Όγκοι του εγκεφάλου
• Μηνιγγίτιδα
• Εγκεφαλίτιδα

Υπάρχουν μερικές ειδικές μορφές υδροκεφάλου όπως:

• Υδροκέφαλος φυσιολογικής πιέσεως
• Παγιδευμένη 4η κοιλία (trapped fourth ventricle)
• Μη εξελισόμενος υδροκέφαλος (arrested hydrocephalus)
• Υδροκέφαλος κενού (hydrocephalus ex vacum) που προκαλείται λόγω ατροφίαςτου εγκεφάλου.

Τι συμπτώματα εμφανίζουν οι ασθενείς με υδροκέφαλο;

Η κλινική εικόνα των ασθενών με υδροκέφαλο ποικίλει αναλόγως με την ηλικία του ασθενούς, τον τύπο του υδροκεφάλου και την υποκείμενη αιτία.

Οι ασθενείς (ενήλικες και παιδιά με ανένδοτο/αναπτυγμένο κρανίο) παρουσιάζουν συμπτώματα όπως:

• Κεφαλαλγία
• Ναυτία ή/και έμετο
• Διαταραχή βαδίσεως, αστάθεια
• Διαταραχή στην όραση (θολή όραση)
• Διπλωπία
• Ακράτεια ούρων
• Παράλυση στην κίνηση των ματιών (δεν μπορούν να κοιτάξουν προς τα πάνω – sun setting sign)

Τα νεογνά και τα βρέφη (όπου το κρανίο αναπτύσεται και δεν είναι ανένδοτο) μπορεί να έχουν:

• Μεγάλο κεφάλι (κρανιομεγαλία)
• Διαταραχές/δυσκολία σιτίσεως
• Προπέτεια των πηγών της κεφαλής
• Αύξηση του μεγέθους των φλεβών της κεφαλής
• Διάταση των ραφών του κρανίου

Τι εξετάσεις χρειάζεται να κάνουν οι ασθενείς με υποψία υδροκεφάλου;

Η παρακλινική αξιολόγηση των ασθενών με υδροκέφαλο περιλαμβάνει:

• Μαγνητική τομογραφία εγκεφάλου
• Αξονική τομογραφία εγκεφάλου
• Υπερηχογραφία εγκεφάλου (στα παιδία με ανοικτές πηγές)
• Οσφυονωτιαία παρακέντηση κ.α.

Πως μπορούν να θεραπευθούν οι ασθενείς με υδροκέφαλο;

Η αντιμετώπιση των ασθενών με υδροκέφαλο μπορεί να γίνει είτε με θεραπεία της υποκείμενης αιτίας (π.χ. αφαίρεση το όγκου που προκαλεί υδροκέφαλο) είτε με συμπτωματική θεραπεία του υδροκεφάλου. Η τελευταία μπορεί να γίνει είτε ενδοσκοπικά (π.χ. ενδοσκοπική τρίτη κοιλιοστομία), είτε με τοποθέτηση «βαλβίδας» εγκεφάλου (π.χ. κοιλιο-περιτοναϊκή παράκαμψη) αναλόγως τον ασθενή και της υποκείμενης αιτίας του υδροκεφάλου.