Η οσφυονωτιαία παρακέντηση (ΟΝΠ) είναι μια ιατρική επεμβατική διαγνωστική ή/και θεραπευτική πράξη.
Κατά την οσφυονωτιαία παρακέντηση εισάγεται μια ειδική βελόνα μέσα στον υπαραχνοειδή χώρο στην οσφυική μοίρα (περιοχή της “μέσης”) της σπονδυλικής στήλης. Ο υπαραχνοειδής χώρος της σπονδυλικής στήλης είναι το κανάλι, το οποίο μεταφέρει εγκεφαλονωτιαίο υγρό (ΕΝΥ) μεταξύ του εγκεφάλου και του νωτιαίου μυελού.
Το εγκεφαλονωτιαίο υγρό είναι φυσιολογικά ένα άχρωμο και διαυγές υγρό, το οποίο περιβάλει και προστατεύει σαν «μαξιλάρι» τον νωτιαίο μυελό απο εξωτερικές κακώσεις.
Το εγκεφαλονωτιαίο υγρό παράγεται και απορροφάται από τον εγκέφαλο συνεχώς. Το εγκεφαλονωτιαίο υγρό αποτελείται από νερό, κύτταρα, πρωτεϊνες, γλυκόζη και άλλες ουσίες.
Η οσφυονωτιαία παρακέντηση μπορεί να γίνει για πολλούς λόγους, συνηθέστερα όμως για την εξέταση του εγκεφαλονωτιαίου υγρού και την διάγνωση διαφόρων ασθενειών. Το εγκεφαλονωτιαίο υγρό εξετάζεται για την διαύγεια και το χρώμα του, ερυθρά και λευκά αιμοσφαίρια, πρωτεϊνες, γλυκόζη, παρουσία μικροβίων, ιών, ή ανωμάλων κυττάρων. Επίσης μετράται η πίεση του εγκεφαλονωτιαίου υγρού. Το εγκεφαλονωτιαίο υγρό μπορεί να παροχετευθεί σε περιπτώσεις υπερπαραγωγής ή μειωμένης απορρόφησης του από τον εγκέφαλο.
Σε περιπτώσεις όπου ο/η ασθενής χρειάζεται να υποβληθεί σε οσφυονωτιαία παρακέντηση είναι απαραίτητη η εκ των προταίρων απεικόνηση του εγκεφάλου με Μαγνητική η Αξονική Τομογραφία.
Η οσφυονωτιαία παρακέντηση βοηθά στην διάγνωση πλείστον παθήσεων όπως:
- Μηνιγγίτιδα: φλεγμονή των μεμβρανών (μήνιγγες) που περιβάλλουν τον εγκέφαλο και τον νωτιαίο μυελό.
- Εγκεφαλίτιδα: φλεγμονή του εγκεφάλου συνήθως από ιούς.
- Μυελίτιδα: φλεγμονή του νωτιαίου μυελού
- Αιμορραγία στον υπαραχνοειδή χώρο: υπαραχνοειδή αιμορραγία
- Νεοπλασίες
- Guillain – Barré σύνδρομο: είναι μια αυτοάνοση πάθηση, όπου το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται σε τμήματα του νευρικού συστήματος.
- Απομυελινωτικές νόσοι/σκλήρυνση κατά πλάκας: παθήσεις όπου το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται και βλάπτει τα περιβλήματα των νευρικών ινών.
- Ιδιοπαθή Ενδοκράνια Υπέρταση (ΙΕΥ): πάθηση του εγκεφάλου όπου η πίεση του εγκεφαλονωτιαίου υγρού στον υπαραχνοειδή χώρο είναι αυξημένη λόγω αιτιών οι οποίες δεν είναι ακόμη γνωστές.
- Υδροκέφαλος Φωτολογικής Πιέσεως: ο υδροκέφαλος φυσιολογικής πιέσεως είναι μια πάθηση που συνηθέστερα προσβάλει ηλικιωμένους. Οι ασθενείς έχουν διαταραχή βαδίσεως, προβλήματα μνήμης και ακράτεια ούρων στην κλασική παρουσίαση της παθήσεως. Η μαγνητική τομογραφία εγκεφάλου δείχνει αύξηση του μεγέθους των κοιλιών. Η οσφυονωτιαία παρακέντηση γίνεται για να μετρηθεί και η πίεση του εγκεφαλονωτιαίου υγρού.
- Η μέτρηση του εγκεφαλονωτιαίου υγρού κατά την οσφυονωτιαία παρακέντηση γίνεται με την χρήση μιας συσκευής που λέγεται μανόμετρο και το οποίο συνδέεται στην βελόνη της οσφυονωτιαίας παρακεντήσεως.
- Η οσφυονωτιαία παρακέντηση επίσης γίνεται για την έγχυση φαρμάκων στον υπαραχνωειδή χώρο, για αναισθησιολογικούς, διαγνωστικούς και θεραπευτικούς λόγους (ενδοραχιαία αναισθησία, μυελογράφημα, ενδοραχιαία χημειοθεραπεία).
